شناسایی و تحلیل ابعاد ساختاری و مفهومی فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی در مقایسه با فهرست سرعنوان های موضوعی کنگره

thesis
abstract

زمینه: فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی به منزله ابزاری استاندارد و ملی جهت بازنمایی موضوعی کتاب های فارسی از سوی کتابخانه ملی ایران و سایر کتابخانه ها در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. هدف: هدف از انجام این پژوهش، بازشناسی عمیق ویژگی های سرعنوان های موضوعی فارسی در سه حیطه ساختار زبانی، شبکه معنایی و نظام مفهومی است. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است. دستور کار کدگذاری مطابق با پرسش های پژوهش، چارچوب تعریف شده، مبانی نظری به ویژه در حوزه زبان و بازنگری متخصصان آن حوزه تدوین شد. فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی ویرایش سوم و دو پیوست آن (11233 رکورد) و سرعنوان های موضوعی مشترک در فهرست کنگره و فارسی (9519 رکورد) به منزله جامعه آماری قرار گرفت. بخشی از داده ها از سطح جامعه آماری و بخشی دیگر از طریق نمونه تصادفی گردآوری شد. اما در شناسایی شبکه کلی سلسله مراتب و نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی تمامی رکوردهای سرعنوانی (84545 رکورد) مورد بررسی قرار گرفت. نظام مفهومی حاصل شده از سرعنوان ها با نظام دانشی موجود در ایران و نظام رده بندی کنگره مطابقت داده شد. یافته ها: طبق یافته ها از نظر ساختار زبانی، سرعنوان های موضوعی فارسی با 17/86 درصد از زبان طبیعی پیروی کرده اند و 87/79 درصد از سرعنوان ها پیش همارای طبیعی هستند. از نظر دستوری شکل غالب سرعنوان ها به صورت اسم (1/96 درصد) و گروه اسمی (87 درصد) است. تفاوت معناداری میان دو فهرست از نظر نوع زبان، وجود یادداشت دامنه و وجود شماره رده برقرار است. از نظر شبکه معنایی، تفاوتی اساسی و معنادار میان دو فهرست قابل مشاهده است. بیشترین ارتباط میان نظام موضوعی و رده بندی کنگره در رده های علوم (5/19%)، فناوری (4/14 %)، علوم اجتماعی (6/10 %)، پزشکی (5/9 %) و فلسفه و روان شناسی (6/6 %) است. در تحلیل نظام مفهومی سرعنوان های موضوعی 241 درخت سلسله مراتب شناسایی شد. بزرگترین درخت ها به منزله سرعنوان رأس (از جمله پزشکی و روان شناسی، جامعه شناسی، فلسفه، قراردادها، ریخته گری، ریاضیات، مدیریت، حقوق و ...) در نظام مفهومی تعیین شد. یافته ها نشانگر تفاوت سرعنوان های رأس فهرست کنگره با فهرست فارسی است. بیش از نیمی از سرعنوان های رأس (26/55%) با عنوان رشته های تحصیلی تطابق واژگانی ندارد و تنها 05/21 درصد از سرعنوان ها در تطابق کامل اند. در تحلیل دامنه موضوعی مشخص گردید که نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی جزئی تر از محتوای رشته های تحصیلی در ایران است و بخش کوچکی از نظام دانشی ایران و نه تمامی آن به صورت درخت سلسله مراتبی نظم یافته و بازنمایی شده است. در بررسی تطابق واژگانی سرعنوان های رأس با رده بندی کنگره مشخص گردید که 05/71 درصد از سرعنوان های رأس عیناً با همان واژگان در دو ابزار وجود دارند. در مجموع، نظام مفهومی در فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی تنها در تعداد معدودی از حوزه ها نظم یافته است و در سایر حوزه ها پیوند میان موضوعات به واسطه رابطه سلسله مراتبی، آن گونه که انتظار می رود برقرار نشده است. نتیجه گیری: با توجه به کاستی های فهرست سرعنوان ها به ویژه ضعف و اشکال در شبکه روابط معنایی و نظام مفهومی آن لازم است این فهرست در جهت غنی سازی شبکه معنایی میان سرعنوان ها و پوشش تمامی حوزه های دانش در ایران مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

تحلیل جستجوهای موضوعی کاربران در فهرست رایانه ای به لحاظ نوع و چگونگی همخوانی آن ها با سرعنوان های موضوعی فارسی (با استفاده از ثبت داد و گرفت)

ارتباط میان کاربران و منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مستلزم برقراری ارتباط میان واژگان کاربر (عبارت هایی که کاربران به منظور جستجو در نظام بازیابی اطلاعات استفاده می کنند) و واژگان نظام (اصطلاح هایی که نظام به منظور نمایه سازی منابع استفاده می کند) از جمله سرعنوان های موضوعی می باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر این است تا زبان جستجوی موضوعی کاربران (دانشجویان) را به لحاظ ...

15 صفحه اول

شناسایی نظام مفهومی حاکم بر فهرست سرعنوان ها و تطابق آن با نظام رده بندی کنگره و نظام دانشی در ایران

پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با هدف کشف نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی و ویژگی های آن، به روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است. در شناسایی نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی 84545 رکورد سرعنوانی مورد بررسی قرار گرفت و 241 درخت سلسله مراتبی شناسایی شد. نظام مفهومی شناسایی شده، با نظام دانشی موجود در ایران و نظام رده بندی کنگره مطابقت داده شد. بیشترین ارتباط میان نظام موضو...

full text

مقایسه فرایند موضوع سازی ذهنی جویندگان اطلاعات با ساختار سرعنوان های موضوعی فارسی

پیدا کردن اصول و معیارهای موضوع سازی ذهنی و فرآیندی که در ذهن کاوشگران اطلاعات در هنگام بیان موضوعات, برای پاسخ یابی از طریق زبان کنترل شده ماشین خوان روی می دهد یک فرآیند پیچیده, مهم و تأثیرگذارد در جریان تهیه سرعنوان های موضوعی است. از طرفی ترکیب بندی عبارات کاوش با یک زبان مشترک بین انسان و ماشین از جمله مسایلی است که همیشه متخصصان بانکهای اطلاعاتی و کاوشگران اطلاعات را دچار مشکل می سازد. به...

full text

پیوندهای کور، چالشی در ایده داده های پیوندی: واکاوی سرعنوان های موضوعی فارسی

در این نوشتار ضمن طرح ایده داده های پیوندی، رویکرد انتشار، اشتراک و برقراری پیوند میان پاره های داده ، اطلاعات و دانش در وب معنایی، بخشی از اشکالات احتمالی در تبدیل رکوردهای مستند سرعنوانهای موضوعی فارسی به داده های پیوندی با روش پیمایشی شناسایی شد. 11233 رکورد مستند موضوع فارسی در سه نظام – فهرست پیوسته کتابخانه ملی ایران، فهرست پیوسته کتابخانه کنگره و گنجینه کتاب های نوسا – مورد کاوش قرار گرف...

full text

فهرست موضوعی نفس شفا

فهرست موضوعی عبارت است از واژه یا گروهی از واژه ی نشان دهنده ی یک موضوع که تحت آن تمام بحث های مربوط به آن موضوع در فهرست وارد شود. از آنجا که دست-یابی آسان و سریع و عرصه ی هر علم خاصی آرزو و آرمان هر انسان حقیقت جو و حقیقت-خواهی است، به همین علت در این فهرست موضوعی با عنوان نفس شفا از آثار ابن سینا سعی شده است عناوین ساده، روان و گویا عرضه شود تا محقق بتواند به آسانی مطالب را در موضوع خاص یک ج...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023